Asortyment skór gotowych
Skóry gotowe można klasyfikować, biorąc pod uwagę różne kryteria.
■ Ogólne przeznaczenie użytkowe stanowi jedną z podstaw powszechnie stosowanego podziału skór na klasy, tj.: skóry obuwiowe, odzieżowe, rękawiczkowe, galanteryjne, rymarskie, techniczne (introligatorskie, meblowe) i inne.
■ Uwzględniając cechy strukturalne, sposób wykończenia i wygląd zewnętrzny skóry, dzieli się je na grupy, np. blankowe, welurowe.
■ Pochodzenie surowca stanowi następne kryterium podziału skór na rodzaje:
— skóry bydlęce (skóry bydła rogatego poza cielęcym),
— skóry cielęce,
— skóry końskie,
— skóry źrebięce,
— skóry świńskie i z dzików,
— skóry owcze i jagnięce,
— skóry koźle i koźlęce.
■ Stopień trwałości i przeznaczenie w przetwórstwie jest podstawą podziału skór na miękkie i twarde.
▲ Skóry twarde otrzymuje się ze skór ciężkich o gęstej i zwartej strukturze tkanki łącznej. Garbowane są one najczęściej metodą roślinną. Powinny charakteryzować się odpowiednią twardością przy jednoczesnej sprężystości, jak również dużą wytrzymałością na zginanie. Są to najczęściej skóry bydlęce, świńskie i z dzików. W obrocie towarowym najbardziej znanymi skórami twardymi są:
• blanki — stosowane do produkcji pasów, futerałów, siodeł, uprzęży, teczek i waliz; wykończane najczęściej w kolorze naturalnym;
• skóry spodowe (podeszwowę, podpodeszwowe, pasy do obuwia) — skóry bydlęce, końskie, garbowane roślinnie, chromowo lub metodą kombinowaną; odznaczają się dużą wytrzymałością na ścieranie, są mało nasiąkliwe oraz dostatecznie twarde.
Asortyment skór gotowych miękkich jest bogaty. Przy klasyfikacji zwraca się szczególnie uwagę na garbowanie, wykończenie oraz na surowiec. Do najpopularniejszych skór miękkich zalicza się:
• juchty i faledry — skóry bydlęce, końskie, świńskie, garbowane roślinnie, chromowo lub chromowo-roślinie; wykończone są od strony lica lub mizdry — faledry, mocno natłuszczane; przeznacza się je na wierzchy obuwia turystycznego, wojskowego, roboczego; najczęściej stosuje się je w kolorze naturalnym;
• boksy, potocznie zwane bukatami — cielęce, bydlęce, świńskie, garbowane chromowo, wykończone od strony lica, barwione na różne kolory; boksy wodoodporne są podczas wykończania znacznie natłuszczane; stosuje się je do produkcji wierzchów obuwia całorocznego, roboczego i sportowego; boksy marszczone — podczas garbowania tkanka skórna zostaje trwale ściągnięta, co powoduje, iż lico wykazuje wyraźne zmarszczenia;
• szewro (giemzowe) — skóry kozie, końskie o bardzo ładnym rysunku lica; są garbowane chromowo, odznaczają się dużą odpornością na działanie wody, wytrzymałe na rozciąganie; zalicza się je do najbardziej szlachetnych i luksusowych, z których produkuje się wierzchy obuwia, wyroby galanteryjne i odzież; (szewro jest to słowo pochodzenia francuskiego, oznaczające skóry kozie);
• nubuki — skóry głównie cielęce, ale mogą być również bydlęce i kozie; garbowane chromowo; lico jest delikatne, zeszlifowane, o matowym wyglądzie i aksamitne w dotyku, barwione na różne kolory; ze skór tych wyrabia się luksusowe wierzchy obuwia, wyroby galanteryjne;
• welury (zamsze chromowe) — skóry cielęce, kozie, bydlęce, garbowane chromowo, wykończane od strony mizdry o powierzchni matowej; stosowane jako wierzchy obuwia; welury cielęce i kozie są wykorzystywane do produkcji odzieży;
• ircha (skóry zamszowe) — skóry reniferowe, z saren, jeleni, owiec, kóz; w czasie wykończenia są pozbawiane lica; odznaczają się dużą ciągliwością i przyjemną miękkością; są przeznaczone do wyrobu rękawiczek, odzieży, w optyce do czyszczenia szkieł okularowych;
• softy i nappa — skóry bydlęce, garbowane chromowo, bardzo miękkie, charakteryzują się dużą podatnością na rozciąganie; stosowane w produkcji obuwia, odzieży (zwłaszcza kurtek);
• skóry lakierowane — skóry kozie, cielęce, bydlęce, świńskie, garbowane chromowo, nie mogą odznaczać się dużą ciągliwością, ale muszą być miękkie; na lico tych skór nanosi się podczas wykończania kilka warstw lakieru naturalnego lub syntetycznego, które nadają skórze lustrzany połysk; są przeznaczone na luksusowe obuwie damskie i męskie;
• skóry z węży (boa, anakonda), krokodyli, dużych jaszczurek oraz ptaków (strusia) są wyprawiane metodą chromową lub roślinną; czasem stosuje się specjalne garbniki syntetyczne; lica tych skór po wyprawieniu zachowują naturalny rysunek, np. guziki, łuski, zmarszczki; są przeznaczone na luksusowe obuwie damskie.