Materiały zastępcze skór naturalnych
Zapotrzebowanie na wyroby skórzane jest coraz większe. Oczekiwaniom rynku nie mogą sprostać producenci zwierząt rzeźnych. Aby złagodzić niedostateczną podaż skór naturalnych, naukowcy opracowali różne technologie tworzyw skóropodobnych. Jednocześnie do produkcji wyrobów skórzanych wprowadzono przeróżne nieskórzane materiały zastępcze.
Bogaty asortyment materiałów skóropodobnych, ze względu na ich różnice w budowie i właściwościach dzieli się na:
• skóry sztuczne, zwane skórami sztucznymi typu skaj;
• skóry syntetyczne, zwane poromerami (skrót od POROwatpoliMERY).
Tworzywa sztuczne skóropodobne mają właściwości fizykomecha-niczne zbliżone do skór naturalnych, jednak nieco gorsze właściwości higieniczne. Przy ocenie organoleptycznej często trudno jest odróżnić tworzywa od skór naturalnych.
■ Skóra wtórna — tworzywa skóropodobne kolagenowe. Otrzymuje się je z odpadków, strużyn, jako pozostałości przy obróbce skór oraz środków wiążących (lepiszczy). Są mało nasiąkliwe, odporne na działanie potu. Głównie stosuje się je do produkcji spodów obuwia.
■ Skóra sztuczna (derma, texon) — tworzywa skóropodobne celulozowe. Ustępują nieco pod względem trwałości i higieniczności skórom naturalnym. Są stosowane do produkcji spodów obuwia, odzieży, galanterii, zastępują skórę naturalną w technice.
■ Tworzywa skóropodobne niehigieniczne, tj. o małej zdolności wchłaniania i wydzielania pary wodnej — mogą być wytwarzane przez uformowanie jednowarstwowej folii, impregnację materiałów tekstylnych lub na pokryciu podłoża tkaninowego warstwą PVC, poliuretanu itp. Tworzywa te znalazły zastosowanie przy produkcji niektórych rodzajów obuwia. Powszechnie znanymi tworzywami zaliczanymi do tej grupy są: trójwarstwowe tworzywo skaj, sztuczne welury i nubuki, sztuczne softy. Folia wytwarzana z miękkiego PVC, zwanego igielitem, jest stosowana do produkcji m.in. pantofli plażowych, kąpielowych.
■ Tworzywa skóropodobne poromeryczne (TSP) — otrzymuje się przez nałożenie mikroporowatej warstwy poliuretanu na podłoże, najczęściej syntetyczne. Odznaczają się one znaczną higienicznością w porównaniu z tworzywami sztucznymi. Są jednorodne, odporne na wodę i pot. Wadą tych tworzyw jest mała rozciągliwość. Są podatne na deformacje powierzchniowe podczas zginania. Do tej grupy zalicza się polcorfam, corfam, clarino, barex, patora, xyle. Znalazły zastosowanie m.in. w produkcji cholewek obuwia.
■ Guma — tworzywo otrzymane w wyniku wulkanizacji kauczuku naturalnego lub syntetycznego. Wartość użytkowa tego tworzywa jest znaczna i niekiedy przewyższa wartość skóry naturalnej. Charakteryzuje się dużą wytrzymałością, odpornością na łamanie, zginanie i ścieranie (szczególnie gumy mikroporowate) oraz na wodę.
■ Tektury — tworzywa otrzymywane z celulozy i odpadków skórzanych połączonych substancjami klejącymi. Stanowią ważną grupę materiałów zastępczych do produkcji elementów obuwia.
■ Tkaniny — materiały zastępcze, stosowane w przemyśle skórzanym. Na różne elementy obuwia, a także do produkcji odzieży skórzanej i galanterii wykorzystuje się tkaniny bawełniane, wełniane, z jedwabiu, z włókien sztucznych. Odznaczają się one przewiewnością, ciągliwością, higienicznością i stanowią materiał termoizolacyjny.
■ Dzianiny — płaskie wyroby włókiennicze bardzo miękkie i sprężyste, szczególnie chętnie używane do produkcji obuwia dziecięcego.
■ Filce — produkt włókienniczy otrzymywany przez spilśnienie włókien zwierzęcych, używany na wierzchy i spody obuwia.
Skóry naturalne mogą być zastępowane bardzo liczbą grupą różnych materiałów. Niektóre z nich mają właściwości bardzo zbliżone do skór naturalnych, a niekiedy znacznie je przewyższające.